Doves

 

—

Doves

by Ivan Turgenev

Translated into English by Constance Garnett

 

(1906)

 

I stood on top of the sloping hillside; before me, a gold and silver sea of shifting colour, stretched the ripe rye.

            But no little wavelets ran over that sea; no stir of wind was in the stifling air; a great storm was gathering.

            Near me the sun still shone with dusky fire; but beyond the rye, not very far away, a dark-blue storm-cloud lay, a menacing mass over full half of the horizon.

            All was hushed . . . all things were faint under the malignant glare of the last sun rays. No sound, no sight of a bird; even the sparrows hid themselves. Only somewhere close by, persistently a great burdock leaf flapped and whispered.

            How strong was the smell of the wormwood in the hedges! I looked at the dark-blue mass . . . there was a vague uneasiness at my heart. ‘Come then, quickly, quickly!’ was my thought, ‘flash, golden snake, and roll thunder! move, hasten, break into floods, evil storm-cloud; cut short this agony of suspense!’

            But the storm-cloud did not move. It lay as before, a stifling weight upon the hushed earth . . . and only seemed to swell and darken.

            And lo, over its dead dusky-blue, something darted in smooth, even in flight, like a white handkerchief or a handful of snow. It was a white dove flying from the direction of the village.

            It flew, flew on straight . . . and plunged into the forest. Some instants passed by—still the same cruel hush . . . But, look! Two handkerchiefs gleam in the air, two handfuls of snow are floating back, two white doves are winging their way homewards with even flight.

            And now at last the storm has broken, and the tumult has begun!

            I could hardly get home. The wind howled, tossing hither and thither in frenzy; before it scudded low red clouds, torn, it seemed, into shreds; everything was whirled round in confusion; the lashing rain steamed in furious torrents down the upright trunks, flashes of lightning were blinding with greenish light, sudden peals of thunder boomed like cannon-shots, the air was full of the smell of sulphur . . . 

            But under the overhanging roof, on the sill of the dormer window, side by side sat two white doves, the one who flew after his mate, and the mate he brought back, saved, perhaps, from destruction.

            They sit ruffling up their feathers, and each feels his mate’s wing against his wing . . .

            They are happy! And I am happy, seeing them . . . Though I am alone . . . alone, as always.

—

Աղաւնիներ

Հեղինակ՝ Իվան Տուրգենև

Թարգմանիչ՝ Րաֆֆի

(1883)

 

Ես կանգնած էի սեպացած բլուրի գագաթի վրա. իսկ իմ առջեւ սփռված էր հաճարի հասունացած արտը. նա երբեմն ծածանվում էր ոսկեայ գոյնով, երբեմն տարածվում էր արծաթեայ ծովի նման եւ պսպղին էր տալիս։

            Բայց ալիքները բնաւ չէին օրօրվում այդ ծովի վրա, խեղդող օդի անշարժութիւնը գուշակում էր մի մեծ փոթորիկ։

            Իմ շուրջը արեգակը դեռ եւս լուսաւորում էր իր ջերմ եւ աղօտ լուսով. իսկ այնտեղ, հաճարի արտի միւս կողմում, ոչ այնքան հեռու, մոյգ կապտագոյն մառախուղը ահագին կուտակութեամբ բռնել էր երկնակամարի ամբողջ կէսը։

            Ամեն ինչ լռութեան մէջ էր… ամեն ինչ հառաչում էր արեգակի վերջին ճառագայթների փայլման ներքոյ։ Չէր լսվում, չէր երեւում ոչ մի թռչուն. թագնված էին մինչեւ անգամ ճնճղուները։ Միայն մի ինչ-որ տեղ, մերձակայքում, մենաւոր ջրածաղկի խոշոր տերեւները յամառ կերպով շշնջում էին եւ թափահարում։

            Ի՜նչպէս սաստիկ բուրում էին դաշտերի խոտաբոյսերը։ Ես նայում էի կապտագոյն ամպակոյտի վրա… մռայլը սփրում էր իմ սրտում։ Դէ, շուտով, շուտով, մտածում էի ես, փայլատակի՛ր, ոսկեղեն օձ, դրդացի՛ր, որո՛տ, շարժվի՛ր, գլորվի՛ր, հեղվի՛ր, ո՛վ չար մառախուղ, վերջ տուր այդ տխուր հեծութեանը։

            Բայց մառախուղը անշարժ էր։ Նա առաջուայ նման ճնշում էր անմռունչ երկիրը… միայն, կարծես թէ, աւելի ուռչում էր եւ մթնանում – էր։

            Եւ ահա նրա միագոյն կապուտակութեան վրա նշմարվեցաւ մի ինչ-որ բան, որ սլանում էր հարթ-հաւասար կերպով. կարծես թէ իսկ եւ իսկ մի սպիտակ թաշկինակ լինէր կամ ձիւնի պատառ։ Դա մի սպիտակ աղաւնի էր, որ թռչում էր գիւղի կողմից։ Թռչում էր, թռչում էր, միշտ միեւնոյն ուղիղ գծով… եւ խորասուզվեցաւ անտառի ետեւում։

            Անցաւ մի քանի վայրկեան,—դեռ տիրում էր միեւնոյն խիստ լռութիւնը։ Բայց նայի՛ր։ Այժմ նշմարվում են երկու թաշկինակներ. ձիւնի երկու պատառներ յետ են սլանում։ Դրանք երկու սպիտակ աղաւնիներ են, որ թռչում են դէպի տուն հաւասար թռիչքով։

            Եւ ահա վերջապէս պայթեց փոթորիկը եւ սկսվեցաւ բնութեան կատաղի խաղը։

            Ես հազիւ կարողացայ փախչել մինչեւ տունս։ — Քամին մռնչում էր, սոսկալի կերպով պտոյտվում էր։ Պատառ-պատառ եղած շիկագոյն ամպերը ներքեւից առաջ էին մղվում։ Ամեն ինչ տակն ու վրա էր լինում. Խառնաշփոթութեան մէջ էր. Դռդռում էր։ Անձրեւի սարսափելի սարսափը ջրային սիւների նման ցած էր թափվում։ Կայծակների հրեղէն-կանաչագոյն փայլատակումը աչք էր կուրացնում։ Որոտի ընդհատվող բոմբիւնը, կարծես թէ, թնդանօթներից էր արձակվում։ Փչում էր ծծմբային հոտը…

            Բայց կտուրի ծածկի տակ, երդիքի կողքին, միմեանց մօտ նստած են երկու սպիտակ աղաւնիներ—եւ այն, որ թռչում էր իր վարուժանի ետեւից,—եւ այն, որին բերեց նա եւ կարելի է, ազատեց նրան։

            Երկուսն էլ գուրգուրում էին միմեանց—եւ իւրաքանչիւրը շօշափում էր իր թեւիկով դրացու թեւը…

            Երջանի՜կ էին նրանք։ Եւ ես ինձ երջանիկ էի զգում, նրանց վրա նայելով… Թէ եւ ես միայնակ եմ… միայնակ, ինչպէս միշտ։

—

ГОЛУБИ

Иван Тургенев
(1879)

 

Я стоял на вершине пологого холма; передо мною — то золотым, то посеребренным морем — раскинулась и пестрела спелая рожь.

            Но не бегало зыби по этому морю; не струился душный воздух: назревала гроза великая.

            Около меня солнце еще светило — горячо и тускло; но там, за рожью, не слишком далеко, темно-синяя туча лежала грузной громадой на целой половине небосклона.

            Всё притаилось... всё изнывало под зловещим блеском последних солнечных лучей. Не слыхать, не видать ни одной птицы; попрятались даже воробьи. Только где-то вблизи упорно шептал и хлопал одинокий крупный лист лопуха.

            Как сильно пахнет полынь на межах! Я глядел на синюю громаду... и смутно было на душе. Ну скорей же, скорей! — думалось мне, — сверкни, золотая змейка, дрогни, гром! двинься, покатись, пролейся, злая туча, прекрати тоскливое томленье!

            Но туча не двигалась. Она по-прежнему давила безмолвную землю... и только словно пухла да темнела.

            И вот по одноцветной ее синеве замелькало что-то ровно и плавно; ни дать ни взять белый платочек или снежный комок. То летел со стороны деревни белый голубь.

            Летел, летел — всё прямо, прямо... и потонул за лесом.

            Прошло несколько мгновений — та же стояла жестокая тишь... Но глядь! Уже два платка мелькают, два комочка несутся назад: то летят домой ровным полетом два белых голубя.

            И вот, наконец, сорвалась буря — и пошла потеха!

            Я едва домой добежал. Визжит ветер, мечется как бешеный, мчатся рыжие, низкие, словно в клочья разорванные облака, всё закрутилось, смешалось, захлестал, закачался отвесными столбами рьяный ливень, молнии слепят огнистой зеленью, стреляет как из пушки отрывистый гром, запахло серой...

            Но под навесом крыши, на самом кра́юшке слухового окна, рядышком сидят два белых голубя — и тот, кто слетал за товарищем, и тот, кого он привел и, может быть, спас.

            Нахохлились оба — и чувствует каждый своим крылом крыло соседа...

            Хорошо им! И мне хорошо, глядя на них... Хоть я и один... один, как всегда.