Nemesius' On the Nature of Man: Chapter 6
Նեմեսիոսի փիլիսոփայի Եմեսացւոյ Յաղագս Բնութեան Մարդոյ
Nemesius Emesenus De Natura Hominis
Nemesius of Emesa On the Nature of Man
–
Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of զիզի: conj. Eng: that իի: prep. Eng: in, at, to, from մարմնոյմարմին: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: body էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be մարդ,մարդ: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: man եւեւ: conj. Eng: and ամենայնամենայն: pron.nom.acc.sg. Eng: all մարմինմարմին: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: body իի: prep. Eng: in, at, to, from չորիցչորք: num. Eng: four տարերցտարր: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: element հաստատեցաւ,հաստատել: verb.aor.3per.sg.med. Eng: establish հարկհարկ: noun.nom.acc.sg. Eng: tax, obligations էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be ընդընդ: prep. Eng: with, during, for այսոցիկայս (սա): pron.dat.gen.pl. Eng: this ախտիւքախտ: noun.ins.pl. Eng: disease անկանելանկանել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: fall նմա՝նա: pron.dat.loc.sg. Eng: s/he, they յորոցոր: pron.abl.pl. Eng: who, which եւեւ: conj. Eng: and տարերքս,տարր: noun.nom.pl.poss1. Eng: element փոխադրութեամբփոխադրութիւն: noun.ins.sg. Eng: transport եւեւ: conj. Eng: and հատմամբհատումն: noun.ins.sg. Eng: cutting եւեւ: conj. Eng: and հոսմամբ,հոսումն: noun.ins.sg. Eng: flowing որքոր: pron.nom.pl. Eng: who, which ենլինել: verb.pres.3per.pl. Eng: be միայնմիայն: adj.nom.acc.sg. Eng: only մարմնոյ.մարմին: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: body փոխադրութիւնքփոխադրութիւն: noun.nom.pl. Eng: transport ըստըստ: prep. Eng: according to որակութեան,որակութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: quality իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and հոսումն՝հոսումն: noun.nom.acc.sg. Eng: flowing ըստըստ: prep. Eng: according to թափման.թափումն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: pouring out քանզիքանզի: conj. Eng: for թափիթափել: verb.pres.3per.sg.pass. Eng: pour կենդանինկենդանի: adj.nom.acc.loc.sg.def. Eng: living իի: prep. Eng: in, at, to, from ձեռնձեռն: noun.nom.acc.sg. Eng: hand յայտիցյայտ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: apparent վտառիցվտառ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: multitude եւեւ: conj. Eng: and անյայտից.անյայտ: adj.gen.dat.abl.pl. Eng: unrevealed յաղագսյաղագս: prep. Eng: about որոյոր: pron.gen.sg. Eng: who, which յետոյյետոյ: post. Eng: after ասասցուք։ասել: verb.sbjv.1per.pl. Eng: say Արդարդ: adv. Eng: now հարկհարկ: noun.nom.acc.sg. Eng: tax, obligations է,լինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be կամկամ: conj. Eng: or թափմանն՝թափումն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: pouring out փոխանակփոխանակ: noun.nom.acc.sg. Eng: alternative իի: prep. Eng: in, at, to, from ներքսներքս: adv. Eng: inside բերելբերել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: bring հաւասարս,հաւասար: adj.acc.loc.pl. Eng: equal կամկամ: conj. Eng: or լուծանելլուծանել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: destroy, dissolve կենդանւոյն՝կենդանի: adj.gen.dat.abl.pl.def. Eng: living կարօտանօքկարօտանք: noun.ins.pl. Eng: yearning իի: prep. Eng: in, at, to, from ներքսներքս: adv. Eng: inside մտեցելոցն։մտանել: verb.pfv.gen.dat.abl.pl.def. Eng: enter Չորինչոր: adj.gen.dat.loc.sg.def. Eng: dry եւեւ: conj. Eng: and խոնաւինխոնաւ: adj.gen.dat.loc.sg.def. Eng: humid եւեւ: conj. Eng: and ոգւոյնոգի: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: soul թափեցելոյ՝թափել: verb.pfv.gen.dat.abl.sg. Eng: pour հարկհարկ: noun.nom.acc.sg. Eng: tax, obligations էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be չորինչոր: adj.gen.dat.loc.sg.def. Eng: dry եւեւ: conj. Eng: and խոնաւխոնաւ: adj.nom.acc.sg. Eng: humid կերակրոյկերակուր: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: food կարօտկարօտ: noun.nom.acc.sg. Eng: longing լինելլինել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: be կենդանւոյնկենդանի: adj.gen.dat.abl.pl.def. Eng: living եւեւ: conj. Eng: and ոգւոյն։ոգի: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: soul Եւեւ: conj. Eng: and էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be մեզմեք: pron.acc.pl. Eng: we կերակուրկերակուր: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: food եւեւ: conj. Eng: and ըմպելիըմպելի: adj.nom.acc.loc.sg. Eng: drink իի: prep. Eng: in, at, to, from ձեռնձեռն: noun.nom.acc.sg. Eng: hand տարերցս՝տարր: noun.gen.dat.abl.pl.poss1. Eng: element յորոցոր: pron.abl.pl. Eng: who, which եւեւ: conj. Eng: and հաստատեցաքս։հաստատել: verb.aor.1per.pl.poss1. Eng: establish Քանզիքանզի: conj. Eng: for իւրաքանչիւրիւրաքանչիւր: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: each էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be ինչ՝ինչ (ի): pron.nom.acc.sg. Eng: what որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which ընտանեաւընտանի: noun.ins.sg. Eng: family եւեւ: conj. Eng: and նմանեաւնման: adj.ins.sg. Eng: like կերակրի,կերակրել: verb.pres.3per.sg.pass. Eng: feed եւեւ: conj. Eng: and էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be ինչ՝ինչ (ի): pron.nom.acc.sg. Eng: what որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which իի: prep. Eng: in, at, to, from հակառակիցնհակառակ: adj.gen.dat.abl.pl.def. Eng: opposite ուրախանայ։ուրախանալ: verb.pres.3per.sg. Eng: rejoice Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and տարերցստարր: noun.gen.dat.abl.pl.poss1. Eng: element էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be ինչ՝ինչ (ի): pron.nom.acc.sg. Eng: what որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which իի: prep. Eng: in, at, to, from ձեռնձեռն: noun.nom.acc.sg. Eng: hand միջնորդիցմիջնորդ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: intercessor ոմանցոմն: pron.dat.pl. Eng: someone, a certain մատչիմք.մատչել: verb.pres.1per.pl.med. Eng: approach որպէսորպէս: adv. Eng: as ջուր՝ջուր: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: water երբեմներբեմն: adv. Eng: sometimes ըստըստ: prep. Eng: according to ինքեանինքն: pron.gen.dat.loc.sg. Eng: he, she, self եւեւ: conj. Eng: and երբեմներբեմն: adv. Eng: sometimes իի: prep. Eng: in, at, to, from ձեռնձեռն: noun.nom.acc.sg. Eng: hand միջնորդից՝միջնորդ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: intercessor գինւոյգինի: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: wine եւեւ: conj. Eng: and իւղոյիւղ: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: oil եւեւ: conj. Eng: and ամենայնամենայն: pron.nom.acc.sg. Eng: all խոնաւուտխոնաւուտ: adj.nom.acc.sg. Eng: damp կոչեցելոցնկոչել: verb.pfv.gen.dat.abl.pl.def. Eng: call պտղոց.պտուղ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: fruit քանզիքանզի: conj. Eng: for ոչոչ: part. Eng: not ինչինչ (ի): pron.nom.acc.sg. Eng: what էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be այլայլ: pron.nom.acc.loc.sg. Eng: other/but գինի,գինի: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: wine բայցբայց: conj. Eng: but միայնմիայն: adj.nom.acc.sg. Eng: only ջուր՝ջուր: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: water յայգւոյայգի: noun.abl.sg. Eng: vineyard որակացեալ։որակել: verb.pfv.nom.acc.loc.sg. Eng: qualify
Et quoniam ex corpore est homo, omne autum corpus ex quattuor elementis consistit, necesse est eisdem subiacere eum passionibus, quibus et elementa: excisioni, permutationi et discursui, quae sunt solius corporis; permutationi quidem secundum qualitatem, discursui atuem secundum inanitionem. Exinanitur namque semper animal per manifestos poros et per immanifestos, de quibus postea dicemus. Necesse est igitur aut evacuates aequalia apponi aut animal dissolve indigentia introeuntium. Siccis vero existntibus et humidis et spiritu evacuates necesse est sicco et humido nutrimento indigere animal atque spiritu. Sed elementorum haec quidem per se, haec vero per quaedam media inferuntur, ut aqua quidem nunc per se, nunc vero mediante vino et oleo vel cunctis humorosis fructibus. Nihil enim aliud est vinum nisi aqua a vite facta.
As man is corporeal and the body is composed of the four elements, it follows that he is liable to all contingencies to which those elements are liable, namely scission, mutation, and flux, three things affecting the body only. By mutation we mean change of qualities, and by flux the evacuation of constituents. For, a living creature keeps passing off matter, through the visible orifices, and through others that are concealed, as well. These we shall consider later. Whatever is evacuated must, of course, be fully replaced, or the living organism would perish from the deficiency of replacements. Dry matter evacuated by a living creature must, of necessity, be replaced by dry food, moisture by wet food, and exhalations by corresponding inhalations. Our food and drink are made up of just those elements of which our bodies are composed. So, each living creature is nourished by taking in what accords with, and resembles, its constitution, and is cured by taking in their opposites. Some elements we take into the body just as they are, and others by the means of some vehicle. Thus, to gain moisture, either we drink plain water, or we imbibe it contained in wine, oil, or any of the kinds of fruit that we denominate moist. Wine is nothing other than water produced in the vine.
Նմանապէսնմանապէս: adv. Eng: likewise եւեւ: conj. Eng: and հրոյհուր: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: fire հաղորդիմք՝հաղորդել: verb.pres.1per.pl.med. Eng: communicate երբեմներբեմն: adv. Eng: sometimes մերձաւորապէսմերձաւորապէս: adv. Eng: nearly իի: prep. Eng: in, at, to, from նմանէնա: pron.abl.sg. Eng: s/he, they ջեռեալ,ջեռնուլ: verb.pfv.nom.acc.loc.sg. Eng: warm եւեւ: conj. Eng: and երբեմներբեմն: adv. Eng: sometimes իի: prep. Eng: in, at, to, from ձեռնձեռն: noun.nom.acc.sg. Eng: hand միջնորդից՝միջնորդ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: intercessor յորոցոր: pron.abl.pl. Eng: who, which ուտեմքուտել: verb.pres.1per.pl. Eng: eat եւեւ: conj. Eng: and ըմպեմք,ըմպել: verb.pres.1per.pl. Eng: drink քանզիքանզի: conj. Eng: for յամենեսինամենեքեան: pron.loc.pl. Eng: all կամկամ: conj. Eng: or առաւելապէսառաւելապէս: adv. Eng: more կամկամ: conj. Eng: or նուաղաբարնուաղաբար: adj.nom.acc.sg. Eng: weakly մասնմասն: noun.nom.acc.sg. Eng: part հրոյնհուր: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: fire սփռի։սփռել: verb.pres.3per.sg.pass. Eng: spread Ըստըստ: prep. Eng: according to նմիննոյն: pron.dat.loc.abl.sg. Eng: same օրինակիօրինակ: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: example եւեւ: conj. Eng: and զօդսօդ: noun.acc.sg.poss1. Eng: air մերձաւորապէսմերձաւորապէս: adv. Eng: nearly ունիմքունել: verb.pres.1per.pl.med. Eng: have, take իի: prep. Eng: in, at, to, from տուրտալ: verb.imp.sg. Eng: give եւեւ: conj. Eng: and առառ: prep. Eng: toward, nearby շնչոյշունչ: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: breath եւեւ: conj. Eng: and հեղեալհեղուլ: verb.pfv.nom.acc.loc.sg. Eng: pour, flow շուրջշուրջ: adv./post. Eng: around զմեօք,մեք: pron.ins.pl. Eng: we եւեւ: conj. Eng: and յուտելնուտել: verb.inf.acc.loc.def. Eng: eat եւեւ: conj. Eng: and յըմպելն՝ըմպել: verb.inf.acc.loc.def. Eng: drink իի: prep. Eng: in, at, to, from մեզմեք: pron.acc.pl. Eng: we քարշելովքարշել: verb.inf.ins./pfv.ins.sg. Eng: drag իի: prep. Eng: in, at, to, from ձեռնձեռն: noun.nom.acc.sg. Eng: hand միջնորդութեանցմիջնորդութիւն: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: intercession այլոցնայլ: pron.gen.dat.pl.def. Eng: other/but ամենեցունց՝ամենեքեան: pron.gen.dat.abl.pl. Eng: all որոցոր: pron.gen.dat.abl.pl. Eng: who, which մատչիմք։մատչել: verb.pres.1per.pl.med. Eng: approach Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and զերկիրերկիր: noun.acc.sg. Eng: earth, land մերձաւորապէսմերձաւորապէս: adv. Eng: nearly մեքմեք: pron.nom.pl. Eng: we ոչոչ: part. Eng: not ունիմք,ունել: verb.pres.1per.pl.med. Eng: have, take այլայլ: pron.nom.acc.loc.sg. Eng: other/but իի: prep. Eng: in, at, to, from ձեռնձեռն: noun.nom.acc.sg. Eng: hand այլոց.այլ: pron.gen.dat.pl. Eng: other/but քանզիքանզի: conj. Eng: for յերկրիերկիր: noun.loc.sg. Eng: earth, land լինիլինել: verb.pres.3per.sg.med. Eng: be ցորեան,ցորեան: noun.nom.acc.sg. Eng: wheat եւեւ: conj. Eng: and մեքմեք: pron.nom.pl. Eng: we զցորեաննցորեան: noun.acc.sg.def. Eng: wheat ուտեմք.ուտել: verb.pres.1per.pl. Eng: eat իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and աղաւնիք,աղաւնի: noun.nom.pl. Eng: dove կաքաւք,կաքաւ: noun.nom.pl. Eng: partridge եւեւ: conj. Eng: and այլքայլ: pron.nom.pl. Eng: other/but իի: prep. Eng: in, at, to, from հաւուց՝հաւ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: fowl հողհող: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: earth ճարակին.ճարակել: verb.pres.3per.pl.med. Eng: pasture, wander բայցբայց: conj. Eng: but մարդիկմարդ: noun.nom.pl. Eng: man իի: prep. Eng: in, at, to, from ձեռնմիջնորդութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: intercession միջնորդութեանսերմանել: verb.aor.3per.sg. Eng: sow seeds սերմանեացեւ: conj. Eng: and եւբանջար: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: vegetable բանջարոցեւ: conj. Eng: and եւմարմին: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: body մարմնոց։
Similiter autem et ignem accipimus, nunc quidem per se ab ipso calefacti, nunc vero mediantibus quae comedimus et bibimus. In cunctis namque sive maior sive minor pars ignis conspersa est. Eodem quoque modo de aere; per se quidem utimur anhelantes et circa nos illum diffusum habentes et in comedendo et bibendo trahentes, per alia vero mediantibus omnibus aliis, quibus vescimur. Terram vero per se quidem nullo modo accipimus, sed per quaedam media. Terra namque fit frumentum et frumentum comedimus. Corniculae autem et columbae frequenter atque perdices terra cibantur, homo vero mediantibus seminibus et acruminibus atque carnibus.
In like manner, we take in the element of fire, it may be directly, by warming ourselves at it, or it may be my means of hot meats or beverages. In fact, there is a modicum of fire diffused through all comestibles, in greater or less degree. In like manner, again, we either breathe in air, directly, from the surrounding atmosphere, or we extract it from the various other things that we consume in eating or drinking. Earth, on the other hand, we never consume just as it is, but only as a constituent in this or that food. Thus, earth becomes wheat, and we eat the wheat. Larks, pigeons frequently, and partridges feed on earth, but man consumes earth only as a constituent of seeds, fruits or flesh.
Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of զիզի: conj. Eng: that ոչոչ: part. Eng: not միայնմիայն: adj.nom.acc.sg. Eng: only վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of գեղեցկութեան,գեղեցկութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: beauty այլայլ: pron.nom.acc.loc.sg. Eng: other/but եւեւ: conj. Eng: and վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of բարւոքբարւոք: adj.nom.acc.sg. Eng: good condition զգեստուց՝զգեստ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: dress որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which ըստըստ: prep. Eng: according to շօշափաելեաց,շօշափելի: adj.gen.dat.abl.pl. Eng: palpable որովոր: pron.ins.sg. Eng: who, which մանաւանդմանաւանդ: conj. Eng: especially առաւելուառաւել: adv. Eng: more քանքան: conj./prep. Eng: than զայլայլ: pron.acc.sg. Eng: other/but կենդանիս՝կենդանի: adj.acc.loc.pl./nom.acc.loc.sg.poss1. Eng: living մարդն,մարդ: noun.nom.acc.loc.sg.def. Eng: man ոչոչ: part. Eng: not էարկարկանել: verb.aor.3per.sg. Eng: throw շուրջշուրջ: adv./post. Eng: around զմեօքմեք: pron.ins.pl. Eng: we մորթմորթ: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: skin թանձրամորթիւք,թանձրամորթ: adj.ins.pl. Eng: thick-skinned եւեւ: conj. Eng: and ոչոչ: part. Eng: not մազմազ: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: hair կուռկուռ: adj.nom.acc.sg./adv. Eng: strong, thick եւեւ: conj. Eng: and խիտ,խիտ: adj.nom.acc.sg. Eng: dense որպէսորպէս: adv. Eng: as այծիցայծ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: goat եւեւ: conj. Eng: and ոչխարացոչխար: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: sheep եւեւ: conj. Eng: and նապաստակաց,նապաստակ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: rabbit, hare եւեւ: conj. Eng: and ոչոչ: part. Eng: not թեփ՝թեփ: noun.nom.acc.sg. Eng: chaff որպէսորպէս: adv. Eng: as օձիցօձ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: snake եւեւ: conj. Eng: and ձկանց,ձուկն: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: fish եւեւ: conj. Eng: and ոչոչ: part. Eng: not խեցիխեցի: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: shell որպէսորպէս: adv. Eng: as կրայիցկրիայ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: turtle եւեւ: conj. Eng: and գաղտակրաց,գաղտակուր: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: seashell ոչոչ: part. Eng: not թեւս՝թեւ: noun.acc.loc.pl./nom.acc.sg.poss1. Eng: arm որպէսորպէս: adv. Eng: as հաւուց։հաւ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: bird Հարկաւորապէսհարկաւորապէս: adv. Eng: firmly զգեստուզգեստ: noun.gen.dat.loc.ins.sg. Eng: dress կարօտկարօտ: noun.nom.acc.sg. Eng: longing եղեալք՝լինել: verb.pfv.nom.pl. Eng: be բնութիւննբնութիւն: noun.nom.acc.sg.def. Eng: nature պարգեւեաց։պարգեւել: verb.aor.3per.sg./imp.sg.med. Eng: give
Quoniam vero non solum per pulchritudinem, sed et per sensum tangibilem homo praecellit cunctua animalia, non circumposuit nobus corium grossum ut bubus et aliis huiusmodi, nec pilos magnos et spissos ut caprise t pecoribus et leporibus, neque spolia ut serpentibus et piscibus, neque cocleas ut locustis et cancris, neque pennas ut avibus. Necessario igitur sensibillitate eguimus superabundante in nobis amplius quam aliis natura dedisset.
Alike for dignity, and for the greater delicacy of his sense of touch (wherein man excels all other animals) God wrapped us neither in thick hide, like oxen and other leathery-coated beasts, nor in a long hairy covering, like goats, sheep, or hares, nor in scales, like snakes or fishes, nor in hard shells, like tortoises or oysters, nor in soft shell, like lobsters, nor in feathers, like birds. Perforce, therefore, we need clothes, to take the place, for us, of the covering with which Nature endowed the other animals.
Վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of այսորիկայս (սա): pron.gen.sg. Eng: this եւեւ: conj. Eng: and կերակրոցկերակուր: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: food եւեւ: conj. Eng: and հանդերձիցհանդերձ (հագուստ): noun.gen.dat.abl.pl. Eng: clothes պէտսպէտ: noun.acc.loc.pl./nom.acc.loc.sg.poss1. Eng: need ունիմք,ունել: verb.pres.1per.pl.med. Eng: have, take այլայլ: pron.nom.acc.loc.sg. Eng: other/but եւեւ: conj. Eng: and բնակութեանբնակութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: population ոչոչ: part. Eng: not վայրապար՝վայրապար: adv. Eng: violent վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of եւեւ: conj. Eng: and իի: prep. Eng: in, at, to, from գազանացգազան: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: beast խոյսխոյս: noun.nom.acc.sg. Eng: escape տալոյ։տալ: verb.inf.gen.dat.abl. Eng: give Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of ոչոչ: part. Eng: not բարեխառնութեանբարեխառնութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: temperateness որակութեանցն,որակութիւն: noun.gen.dat.abl.pl.def. Eng: quality եւեւ: conj. Eng: and յաճախյաճախ: adj.nom.acc.sg. Eng: often լուծմանլուծումն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: solution մարմնոյ՝մարմին: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: body բժշկացբժիշկ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: doctor եւեւ: conj. Eng: and բժշկութեանբժշկութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: healing պէտքպէտ: noun.nom.pl. Eng: need կարգեցան։կարգել: verb.aor.3per.pl.med. Eng: arrange Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and փոխադրութեանփոխադրութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: transport ըստըստ: prep. Eng: according to որակութեանորակութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: quality եղելոյ՝լինել: verb.pfv.gen.dat.abl.sg. Eng: be հարկհարկ: noun.nom.acc.sg. Eng: tax, obligations է,լինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of հակառակհակառակ: adj.nom.acc.sg. Eng: against որակութեան՝որակութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: quality իի: prep. Eng: in, at, to, from չափաւորնչափաւոր: adj.nom.acc.sg.def. Eng: measured, moderate ածելածել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: drive զկարգկարգ: noun.acc.sg. Eng: rank, line մարմնոյն։մարմին: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: body Քանզիքանզի: conj. Eng: for ոչոչ: part. Eng: not որպէսորպէս: adv. Eng: as ոմանքոմն: pron.nom.pl. Eng: someone, a certain վարկանին՝վարկանել: verb.pres.3per.pl.med. Eng: consider զջեռեալնջեռնուլ: verb.pfv.acc.sg.def. Eng: warm, fever մարմինմարմին: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: body ցրտացուցանելցրտացուցանել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: make cold կայկալ (կանգնել): verb.pres.3per.sg. Eng: stand առաջիառաջի: prep. Eng: before բժշկաց,բժիշկ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: doctor այլայլ: pron.nom.acc.loc.sg. Eng: other/but իի: prep. Eng: in, at, to, from բարեխառնութիւնբարեխառնութիւն: noun.nom.acc.sg. Eng: moderation փոփոխել.փոփոխել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: change քանզիքանզի: conj. Eng: for թէթէ: conj. Eng: that ցրտասցի՝ցրտանալ: verb.sbjv.3per.sg.med. Eng: become cold իի: prep. Eng: in, at, to, from հակառակնհակառակ: adj.nom.acc.sg.def. Eng: against փոխադրեսցիփոխադրել: verb.sbjv.3per.sg.med. Eng: transport հիւանդութիւնհիւանդութիւն: noun.nom.acc.sg. Eng: illness կամկամ: conj. Eng: or տրամադրութիւն։տրամադրութիւն: noun.nom.acc.sg. Eng: disposition
Propterea igitur nutrimento et sensibilitate familiari necesse habuimus et non solum propter haec, sed ut feras fugeremus et qualitatum distemperantiam et dissolutionem continuationis corporis. Ideoque medicis et curatione opus habuimus. Nam permutation facta qualitatum necesse est per contrarias qualitates ad temperantiam reducere corporis constantiam. Non enim, ut quidam noverunt, calefactum corpus infrigdare simpliciter pertinent medicis, sed potius restituere ad temperamentum. Si enim infrigdetur simpliciter, in contrarium morbum deveniet dispositio.
These, then, are the reasons why we stand in need of food and clothes. And for the very same reasons, we need houses, not the least function of which is to afford us a refuge from the wild beasts. Further, because of disordered mingling of qualities, and of broken continuity, in the body, we require physicians and their art. When change takes place in some quality, we need to restore the balance by introducing the opposite quality, so as to bring the constitution of the body back to normal. The physician's art is not, as some think, just to cool a fevered body, but to restore it to an equable temperament. For were one merely to cool a man in a fever, his condition would turn into the exactly opposite ailment.
Արդարդ: adv. Eng: now պիտոյպիտոյ: adj.nom.acc.sg. Eng: necessary էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be մարդոյմարդ: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: man կերակուրկերակուր: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: food եւեւ: conj. Eng: and ըմպելիըմպելի: adj.nom.acc.loc.sg. Eng: drink վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of թափման,թափումն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: pouring out իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and հանդերձ՝հանդերձ: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: clothes վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of եւեւ: conj. Eng: and ոչոչ: part. Eng: not միմի: num. Eng: one ինչինչ (ի): pron.nom.acc.sg. Eng: what ունելովունել: verb.inf.ins./pfv.ins.sg. Eng: have, take բնաւորապէսբնաւորապէս: adj.nom.acc.sg. Eng: naturally հզօրհզօր: adj.nom.acc.sg. Eng: strong վերարկու,վերարկու: noun.nom.acc.sg. Eng: coat իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and տուն՝տուն: noun.nom.acc.sg. Eng: house վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of ոչոչ: part. Eng: not բարեխառնութեանբարեխառնութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: temperateness օդոյօդ: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: air եւեւ: conj. Eng: and գազանաց.գազան: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: beast իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and բժշկութիւն՝բժշկութիւն: noun.nom.acc.sg. Eng: healing վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of փոխադրութեանցփոխադրութիւն: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: transport որակութեանց,որակութիւն: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: quality եւեւ: conj. Eng: and վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of զգայութեանն՝զգայութիւն: noun.gen.dat.loc.sg.def. Eng: sense որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be իի: prep. Eng: in, at, to, from մարմին.մարմին: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: body քանզիքանզի: conj. Eng: for թէթէ: conj. Eng: that ոչոչ: part. Eng: not էրլինել: verb.past.3per.sg. Eng: be իի: prep. Eng: in, at, to, from մեզմեք: pron.acc.pl. Eng: we զգայութիւն,զգայութիւն: noun.nom.acc.sg. Eng: sense եւեւ: conj. Eng: and ոչոչ: part. Eng: not խօթանայաքխօթանալ: verb.aor.1per.pl. Eng: fall sick երբեք,երբէք: adv. Eng: never եւեւ: conj. Eng: and ոչոչ: part. Eng: not բժշկութեանբժշկութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: healing կարօտանայաք.կարօտանալ: verb.aor.1per.pl. Eng: in need of խօթացեալքխօթանալ: verb.pfv.nom.pl. Eng: fall sick եւեւ: conj. Eng: and ապականեալքապականել: verb.pfv.nom.pl. Eng: corrupt անգիտութեամբանգիտութիւն: noun.ins.sg. Eng: ignorance չարին՝չար: adj.gen.dat.loc.sg.def. Eng: evil ոչոչ: part. Eng: not զգալովզգալ: verb.inf.ins./pfv.ins.sg. Eng: feel ախտին։ախտ: noun.gen.dat.loc.sg.def. Eng: disease
Necessitas igitur fuit homini cibi et potus propter evacuations et diaphoresias. Sensibilitate quoque opus habuit, ut nullam naturaliter habeat fortem permutationem; domo vero opus habuit propter distemperantias aeris et propter feras; curatione autem propter permutationes qualitatum et sensibilitatem inditam corpori. Si enim non adfuisset nobis sensibilitas, non doleremus et non dolentes curationem non quaereremus et deleremur cum ignorantia mali passionem non sentientes.
So, therefore, man has need of food and drink, because of evacuation and perspiration; of clothes, because Nature provided him with no stout envelope; of a house to keep out the harsh weather and wild beasts; of healing, in view of changes in the qualities and internal feeling of the body. For if we had no such feeling, we should not suffer; and not suffering, should not feel the need of healing; and so, by not curing our ill, we should perish through not knowing that we had any.
Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of արուեստիցնարուեստ: noun.gen.dat.abl.pl.def. Eng: art եւեւ: conj. Eng: and մակացութեանցմակացութիւն: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: science եւեւ: conj. Eng: and յայսցանէայս (սա): pron.abl.pl. Eng: this պիտոյից՝պիտոյ: adj.gen.dat.abl.pl. Eng: necessary միմեանցմիմեանց: pron.gen.dat.abl.pl. Eng: together պէտսպէտ: noun.acc.loc.pl./nom.acc.loc.sg.poss1. Eng: need ունիմք.ունել: verb.pres.1per.pl.med. Eng: have, take եւեւ: conj. Eng: and վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of կարօտկարօտ: noun.nom.acc.sg. Eng: longing գոլոյնգոլ: verb.inf.gen.dat.abl.def. Eng: exist միմեանց,միմեանց: pron.gen.dat.abl.pl. Eng: together իի: prep. Eng: in, at, to, from միասինմիասին: adv. Eng: together ժողովեալքժողովել: verb.pfv.nom.pl. Eng: meet բազումք՝բազում: adj.nom.pl. Eng: many հաղորդիմքհաղորդել: verb.pres.1per.pl.med. Eng: communicate միմեանցմիմեանց: pron.gen.dat.abl.pl. Eng: together ըստըստ: prep. Eng: according to կենցաղոյսկենցաղ: noun.gen.dat.abl.sg.poss1. Eng: way of life պիտոյիցպիտոյ: adj.gen.dat.abl.pl. Eng: necessary իի: prep. Eng: in, at, to, from տուրեւառս.տուրեւառ: noun.acc.loc.pl. Eng: trade զորսոր: pron.acc.pl. Eng: who, which ժողովումնժողովումն: noun.nom.acc.sg. Eng: gathering եւեւ: conj. Eng: and կենակցութիւն՝կենակցութիւն: noun.nom.acc.sg. Eng: cohabitation, society քաղաքքաղաք: noun.nom.acc.sg. Eng: city անուանեցին,անուանել: verb.aor.3per.pl. Eng: name զիզի: conj. Eng: that իի: prep. Eng: in, at, to, from մօտուստմօտուստ: adv. Eng: near եւեւ: conj. Eng: and մի՛մի: part.neg. Eng: not իի: prep. Eng: in, at, to, from հեռաստանէհեռաստան: adj.abl.sg. Eng: distant land զառզառ: prep. Eng: toward, nearby իի: prep. Eng: in, at, to, from միմեանցմիմեանց: pron.gen.dat.abl.pl. Eng: together օգուտնօգուտ: noun.nom.acc.sg.def. Eng: benefit շահեսցուք։շահել: verb.sbjv.1per.pl. Eng: win
Sed propter artes et disciplinas opus nobismet ipsis habemus adinvicem. Quia vero egemus adinvicem, in unum multi convenientes communicamus alterutris propter e aquae vitae sunt utilia in congregatione, quam congregationem et cohabitationem civitatem nominaverunt, ut de propinquo et non de longe auxiliaremur adinvicem.
Because of the arts and sciences and the useful things to which they lead, we have mutual need of one another. And because we need one another, we come together into one place in large numbers, and share with each other the necessities of our life, in common intercourse. To this human assemblage and cohabitation we have given the name of city. And therein we have profit one from other, by propinquity, and by not needing to travel.
Քանզիքանզի: conj. Eng: for եւեւ: conj. Eng: and բնութեամբբնութիւն: noun.ins.sg. Eng: nature ժողովասէրժողովասէր: adj.nom.acc.sg. Eng: likes to gather եւեւ: conj. Eng: and քաղաքականքաղաքական: adj.nom.acc.sg. Eng: political էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be կենդանիկենդանի: adj.nom.acc.loc.sg. Eng: living եղեալ.լինել: verb.pfv.nom.acc.loc.sg. Eng: be քանզիքանզի: conj. Eng: for միննմի (մէկ): num. Eng: one ոչոչ: part. Eng: not էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be բաւականբաւական: adj.nom.acc.sg. Eng: enough ինքեամբինքն: pron.ins.sg. Eng: he, she, self առառ: prep. Eng: toward, nearby ամենայն.ամենայն: pron.nom.acc.sg. Eng: all արդարդ: adv. Eng: now յայտյայտ: noun.nom.acc.sg. Eng: apparent էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be թէթէ: conj. Eng: that քաղաքքքաղաք: noun.nom.pl. Eng: city վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of տուրտալ: verb.imp.sg. Eng: give եւեւ: conj. Eng: and առիցառնուլ: verb.sbjv.1per.sg. Eng: take եւեւ: conj. Eng: and ուսմանցուսումն: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: teaching շինեցան։շինել: verb.aor.3per.pl.med. Eng: build
A natura namque congregabile et vilie animal factus ets homo. Nullus etenim solus sibi sufficit in omnibus. Manifestum igitur, quod civitates propter commutations et disciplinas constitutae sint.
For man is a naturally sociable animal, and made for citizenship. No single person is in all ways self-sufficient. And so it is clear, how that cities exist for the sake of intercourse, and for the sake of learning from each other.
