Theophrastus' Characters: Dissembling

Theophrastus' Characters

 

 —

 

DISSEMBLING

 

Now Dissembling would seem, to define it generally, to be an affectation of the worse in word and deed; and the Dissembler will be disposed rather to go up to an enemy and talk with him than to show his hatred; he will praise to his face one he has girded at behind his back; he will commiserate even his adversary’s ill-fortune in losing his case to him. More, he will forgive his villifiers and will laugh in approval of what is said against him;

            To such as are put upon and resent it he will speak blandly; any that are in haste to see him are bidden go back home. He never admits he is doing a thing, but avows he’s still thinking of doing it; and makes pretenses, as that he’s but now come upon the scene, or joined the company late, or was ill abed.

            If you are borrowing of your friends and put him under contribution, he will tell you he is but a poor man; when he would sell you anything, no, it is not for sale; when he would not, why then it is. He pretends he has not heard when he hears, and says he has not seen when he sees; and when he has admitted you right he avers he has no remembrance of it. He’ll look into this, doesn’t know that, is surprised at the other; this again is just the conclusion he once came to himself. He is forever saying such things as ‘I don’t believe it’; I don’t understand’; ‘You amaze me’; ‘If so, he must have changed’; ‘Well, that’s not what I was told’; ‘I never expected this’; ‘Don’t tell me’; ‘Whether to disbelieve you or make a liar of him is more than I can tell’; ‘Don’t you be too credulous.’

 

 

Վասն կեղծաւորութեան

 

Արդ կեղծաւորութիւն ըստ իւրում նկարագրին թուի լինել կեղծիք բանից եւ գործոց առ ի չարն։ Եւ կեղծաւոր այն ոք է, որոյ առ թշնամիսն մատուցեալ՝ խօսել կամի ընդ նոսա, որպէս այն թէ ոչ ինչ ամենեւին ունիցի խէթ ընդ նոսա. եւ յերեսս գովէ զնոսա, որոց ի թիկանց դարան գործէր. ընդ վնաս նոցա տրտմի ընդ նոսա, եւ չարախօսացն իւրոց թողութիւն շնորհէ։ Յաղագս անձին բամբասանաց եւ առ զրկեալս եւ առ զչարեալս հեզութեամբ խօսի։

        Եւ որ ստիպաւ տեսանել զնա եւ խօսել ինչ կամիցին, պատուիրէ դառնալ անդրէն յայլում ժամու. եւ պատճառի՝ թէ այն ինչ եկեալ է, եւ թէ օրն տարաժամեալ է եւ ինքն տկար:

        Եւ որ փոխ ի նմանէն խնդրիցեն եւ հանգանակ ժողովիցեն, Տուրեւառ վաճառաց ոչ է, ասէ. եւ յորժամ ոչ ինչ վաճառիցէ, Շահավաճառ՝ ասէ՝ բարւոք ընթանայ։ Թէ լսէ ինչ, չլսելոյն առնէ, եւ թէ տեսանէ՝ չհայելոյն։ Ոչ երբէք ասէ յայտ զոր գործէն, այլ թէ խորհուրդ ի մտի ունիմ. եւ թէ խոստովան ինչ ուրեք լինիցի, Մոռացեալ եմ, ասէ։ Է ինչ զոր՝ Տեսից, ասէ, է զոր՝ Չգիտեմ, եւ է ընդ որ Զարմանամ, եւ է ուրեք՝ զի Եւ ես ինքն զդոյն խորհիմ, ասէ։ Միով բանիւ, ճարտար է միշտ յայս ձեւս խօսից. Է՜հ ոչ հաւատամ, ոչ կարծեմ, զարմանք է. եւ յաւելու թէ Այլ յայլմէ եղեալ եմ. եւ թէ Այդ ոչ պատմեցաւ ինձ, նոր եւ չքնաղ իրք են առ իս. ե՛րթ այլում ումեք ասա. քե՞զ արդեւք անհաւատացից՝ եթէ նմա եդից մեղ, ոչ գիտեմ, տարակոյս է ինձ։

        Այլ զգո՛յշ լեր, մի՛ վաղվաղակի հաւատասցես այսպիսի ձայնից եւ պատ ի պատ բանից եւ շատախօսութեանց, քան զոր չիք ինչ գտանել չար։ Ի կեղծաւոր եւ ի նենգաժետ բարուց առաւել պարտ է զգուշանալ՝ քան յիժից։

εἰρωνείας

 

ἡ μὲν οὖν εἰρωνεία δόξειεν ἂν εἶναι, ὡς τύπῳ λαβεῖν, προσποίησις ἐπὶ χεῖρον πράξεων καὶ λόγων, ὁ δὲ εἴρων τοιοῦτός τις, οἷος προσελθὼν τοῖς ἐχθροῖς ἐθέλειν λαλεῖν, οὐ μισεῖν: καὶ ἐπαινεῖν παρόντας, οἷς ἐπέθετο λάθρα, καὶ τούτοις συλλυπεῖσθαι ἡττωμένοις: καὶ συγγνώμην δὲ ἔχειν τοῖς αὑτὸν κακῶς λέγουσι καὶ ἐπὶ τοῖς καθ᾽ ἑαυτοῦ λεγομένοις.
        καὶ πρὸς τοὺς ἀδικουμένους καὶ ἀγανακτοῦντας πράως διαλέγεσθαι: καὶ τοῖς ἐντυγχάνειν κατὰ σπουδὴν βουλομένοις προστάξαι ἐπανελθεῖν. 

        καὶ μηδὲν ὧν πράττει ὁμολογῆσαι, ἀλλὰ φῆσαι βουλεύεσθαι: καὶ προσποιήσασθαι ἄρτι παραγεγονέναι καὶ ὀψὲ γενέσθαι αὐτὸν καὶ μαλακισθῆναι. καὶ πρὸς τοὺς δανειζομένους καὶ ἐρανίζοντας ... ὡς οὐ πωλεῖ, καὶ μὴ πωλῶν φῆσαι πωλεῖν: καὶ ἀκούσας τι μὴ προσποιεῖσθαι, καὶ ἰδὼν φῆσαι μὴ ἑορακέναι, καὶ ὁμολογήσας μὴ μεμνῆσθαι: καὶ τὰ μὲν σκέψασθαι φάσκειν, τὰ δὲ οὐκ εἰδέναι, τὰ δὲ θαυμάζειν, τὰ δ᾽ ἤδη ποτὲ καὶ αὐτὸς οὕτως διαλογίσασθαι. καὶ τὸ ὅλον δεινὸς τῷ τοιούτῳ τρόπῳ τοῦ λόγου χρῆσθαι: 'οὐ πιστεύω᾽, 'οὐχ ὑπολαμβάνω᾽, 'ἐκπλήττομαι᾽ καὶ 'λέγεις αὐτὸν ἕτερον γεγονέναι: καὶ μὴν οὐ ταῦτα πρὸς ἐμὲ διεξῄει᾽, 'παράδοξόν μοι τὸ πρᾶγμα᾽, 'ἄλλῳ τινὶ λέγε᾽, 'ὅπως δὲ σοὶ ἀπιστήσω ἢ ἐκείνου καταγνῶ, ἀποροῦμαι᾽, 'ἀλλ᾽ ὅρα, μὴ σὺ θᾶττον πιστεύεισ᾽.
        τοιαύτας φωνὰς καὶ πλοκὰς καὶ παλιλλογίας εὑρεῖν ἐστι τῶν εἰρώνων. τὰ δὴ τῶν ἠθῶν μὴ ἁπλᾶ, ἀλλ᾽ ἐπίβουλα, φυλάττεσθαι μᾶλλον δεῖ ἢ τοὺς ἔχεις.