On Guests and Indigents (from the Fables of Mkhitar Gosh)

Still Life with Silver, Alexandre François Desportes (French, Champigneulle 1661–1743 Paris), Oil on canvas

Վասն հիւրոց եւ աղքատաց
յԱռակք Մխիթար Գոշի

Երթեալ
ոմն կարաւտոմն կարօտ - an indigent person
ի ձմերայնի ի դրախտ՝ քաղել եւ ուտել պտուղ. եւ տեսեալ զպտղաբերս իբրեւ
զգաւսացեալսգօսանալ - to dry up
, սկսաւ թշնամանել եւ տրտնջել եւ հարկանել, եւ ասէ. Ընդէ՞ր ոչ ունիք պտուղ՝ զի
կերայցուտել - to eat
եւ
յագեցայցյագել - to be sated
, զի եւ ոչ մի ունիք
մրգոյմիրգ - fruit
. եւ առաւել եւս
զչարէրզչարել - to become indignant
։ Եւ մի ոմն ի ծառոցն քաղցրութեամբ եւ հաւանական բանիւք ասաց. Մի՛ տրտմիր, այր դու, եւ մի՛ վայրապար բամբասեր՝ զի մեղանչես. թէպէտ եւ կարաւտեալ ես՝ զիա՞րդ ոչ գիտես թէ ի ձմերայնի հանգչիմք եւ յարմատս մեր
զաւրանամքզօրանալ - to strengthen
, զի կարասցուք ի գարնայնի ծաղկիլ, եւ յամարայնի սնուցանել պտուղ, եւ յաշնայնի հասուցանել եւ կերակրել. ընդէ՞ր ոչ
եկիրգալ - to come
՝ յորժամ մարդ եւ անասուն եւ գազան վայելէր պտղովք մերովք. դու յամենայնի եւ յամենայն ժամ պատրաստ ես ի յուտել, այլ մեք ոչ. երթ՝ եւ ի դէպ ժամու եկեալ կերիցես որչափ եւ կամ իցէ քեզ։ Եւ գնաց այրն յուսով ասացելոցն։

Դէմք առակիս զհիւրս եւ զաղքատս խրատէ, զի յանդէպ երթեալ ժամու՝
զմեծարանս խնդրենմեծարանք խնդրել - to demand an honorable welcome
. հիւրք պատրաստ յուտել եւ ի հանգչել, եւ աղքատք զպէտս լնուլ կարաւտութեան. այլ ոչ նմանապէս
ասպնջականքասպնջական - hospitality
պատրաստք հանդիպին յամենայն ժամ, եւ կամ բարեգործք՝ յողորմութիւն։ Իսկ
յամբաստանելնամբաստանել - to accuse
նոցա եւ ի տրտնջելն՝ չէ արժան զչարանալ, այլ քաղցրութեամբ պատասխանել եւ զպատճառս անպատրաստութեանն ճառել, եւ զայլ ժամու
զառատաձեռնութիւննառատաձեռնութիւն - munificence
. զոր բազումք գտին զհանգիստ եւ զողորմութիւն. եւ որքան հնար իցէ
առձերն պատրաստութեամբառձերն պատրաստ - prompt
ընդունել, եւ խոնարհութեամբ զպէտս նոցա լցուցանել խոստանայցէ, եւ սիրով եւ յուսով զնոսա դարձուցանիցէ։


A certain poor man went to an orchard in wintertime to pick and eat fruit. Seeing the fruit-bearers dried up, he started to get hostile, grumble, and abuse them, saying: "Why don't you have fruit so I may eat and be satiated? Not a single one of you has fruit." He became worst yet. Then a certain tree said sweetly and persuasively: "Oh man, do not be saddened, and do not slander senselessly, for you do wrong. Although you are needy, how is it that you do not know that in wintertime we rest and strengthen our roots so that we may blossom in the spring, nourish fruit in the summer, ripen in the fall, and provide food? Why didn't you come when people, animals, and beasts were enjoying our fruits? At each and every moment you are ready to eat, but we are not [always ready to provide]. Go now, and come back at the proper time and eat as much as you want." And the man departed with the expectations of what had been said.

The message of this fable advises guests and the poor about expecting a good reception when they go somewhere at an awkward time. Guests are ready to eat and rest, and the poor [are ready] to fill their wants, but hosts are not ready, similarly, at every moment, nor are benevolent people [ready always] with charity. It is not worth getting angry when they are accused and complained about. Rather [they should] sweetly reply and explain the cause of their unpreparedness and [offer] plentitude at another time, when many will find comfort and mercy. To the extent possible, one should receive [his guests] promptly, humbly fill their needs, and cause [them] to depart with love and hope.


(Translated into English by Robert Bedrosian)



Comments

Popular posts from this blog

In Defense of Civilization

Learn Classical Armenian!

The Fables of Mkhitar Gosh