Nemesius' On the Nature of Man: Chapter 4
Նեմեսիոսի փիլիսոփայի Եմեսացւոյ Յաղագս Բնութեան Մարդոյ
Nemesius Emesenus De Natura Hominis
Nemesius of Emesa On the Nature of Man
–
Վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of որոյոր: pron.gen.sg. Eng: who, which եւեւ: conj. Eng: and գեղեցկապէսգեղեցկապէս: adv. Eng: beautifully Մովսէսprop. զարարչագործութիւննարարչագործութիւն: noun.acc.sg.def. Eng: creatorship արտադրեալ,արտադրել: verb.pfv.nom.acc.loc.sg. Eng: produce յետոյյետոյ: post. Eng: after ասացասել: verb.aor.3per.sg. Eng: say զմարդնմարդ: noun.acc.sg.def. Eng: man լինել,լինել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: be ոչոչ: part. Eng: not միայն՝միայն: adj.nom.acc.sg. Eng: only զիզի: conj. Eng: that ամենեցունցամենեքեան: pron.gen.dat.abl.pl. Eng: all վասնվասն: prep. Eng: about, for the sake of նորանա: pron.gen.sg. Eng: s/he, they եղելոյ,լինել: verb.pfv.gen.dat.abl.sg. Eng: be պատշաճպատշաճ: adj.nom.acc.sg. Eng: appropriate էր՝լինել: verb.past.3per.sg. Eng: be նախնախ: adv. Eng: first զառզառ: prep. Eng: toward, nearby իի: prep. Eng: in, at, to, from պէտսպէտ: noun.acc.loc.pl./nom.acc.loc.sg.poss1. Eng: need նորանա: pron.gen.sg. Eng: s/he, they պատրաստել,պատրաստել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: prepare եւեւ: conj. Eng: and այսպէսայսպէս: adv. Eng: this way զնա՝նա: pron.acc.sg. Eng: s/he, they որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which վարէրնվարել: verb.past.3per.sg.def. Eng: conduct, till նոքօք՝նա: pron.ins.pl. Eng: s/he, they ածելածել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: drive յառաջ,յառաջ: adj.nom.acc.loc.sg. Eng: forward այլայլ: pron.nom.acc.loc.sg. Eng: other/but զիզի: conj. Eng: that իմացականինիմացական: adj.gen.dat.loc.sg.def. Eng: rational ելոյելք: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: exodus, outcome, escape էութեանէութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: existence եւեւ: conj. Eng: and դարձեալդարձեալ: adv. Eng: again երեւելոյս՝երեւել: verb.pfv.acc.loc.pl. Eng: appear պարտպարտ: adj.nom.acc.sg. Eng: debt, obligation էրլինել: verb.past.3per.sg. Eng: be լինելլինել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: be ումեքոք: pron.dat.loc.sg. Eng: one շաղկապշաղկապ: noun.nom.acc.sg. Eng: bond երկաքանչիւրիցն,երկաքանչիւր: adj.gen.dat.abl.pl.def. Eng: both զիզի: conj. Eng: that մի՛մի: part.neg. Eng: not իցէլինել: verb.cond.3per.sg. Eng: be ամենայնամենայն: pron.nom.acc.sg. Eng: all եւեւ: conj. Eng: and կրակիցկրակ: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: fire ինքեան,ինքն: pron.gen.dat.loc.sg. Eng: he, she, self եւեւ: conj. Eng: and մի՛մի: part.neg. Eng: not օտարօտար: adj.nom.acc.sg. Eng: foreign ինքնինքն: pron.nom.acc.sg. Eng: he, she, self ինքեան։ինքն: pron.gen.dat.loc.sg. Eng: he, she, self Արդարդ: adv. Eng: now եղեւ՝լինել: verb.aor.3per.sg. Eng: be որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which շաղկապէնշաղկապ: noun.abl.sg.def. Eng: bond զերկաքանչիւրերկաքանչիւր: adj.acc.sg. Eng: both բնութիւնս՝բնութիւն: noun.acc.loc.pl./nom.acc.sg.poss1. Eng: nature կենդանիկենդանի: adj.nom.acc.loc.sg. Eng: living մարդն.մարդ: noun.nom.acc.loc.sg.def. Eng: man զորսոր: pron.acc.pl. Eng: who, which իմաստութիւննիմաստութիւն: noun.nom.acc.sg.def. Eng: wisdom արարչագործինարարչագործ: adj.gen.dat.loc.sg.def. Eng: creator համառօտաբարհամառօտաբար: adv. Eng: briefly ասելասել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: say այսպիսիս։այսպիսի: adj.acc.loc.pl./nom.acc.sg.poss1. Eng: such
Ideoque bene Moyses creationem exponens postremo narrat hominem factum, non solum quod omnibus propter eum conditis necesse esset prius creari usui eius habenda et sic ipsum utentum apponi, sed quia invisibilis essentiae atque visibilis quoddam oportuit fieri utriusque colligamentum, ut unum essent omnia et adinvicem competientia nec a se ipsis aliena. Factum est igitur utrasque colligans naturans animal, homo. Ad enarrandum igitur breviter sapientiam creatoris haec satis sint.
The foregoing considerations justify the Mosaic story of creation when it makes man the last to be created. For, not only was it logical that, if all other creatures were made for his sake, they should be provided in advance for him to use, and that, then, he, the intended user, should be created only when all was ready, but there was another reason besides. God created both an intelligible and a phenomenal order, and required some one creature to link these two together, in such wise that the entire universe should form one agreeable unity, unbroken by internal incoherences. For this reason, then, man was made a living creature such as should combine together the intelligible and phenomenal natures. So then, to put great matter in few words, we see how wonderful is the wisdom of our Creator.
Միջասահմանմիջասահման: noun.nom.acc.sg. Eng: middle բանինբան: noun.gen.dat.loc.sg.def. Eng: word եւեւ: conj. Eng: and բանականինբանական: adj.gen.dat.loc.sg.def. Eng: rational բնութեանբնութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: nature մարդնմարդ: noun.nom.acc.loc.sg.def. Eng: man կարգեալ,կարգել: verb.pfv.nom.acc.loc.sg. Eng: arrange եթէեթէ: conj. Eng: that, if իի: prep. Eng: in, at, to, from մարմիննմարմին: noun.nom.acc.loc.sg.def. Eng: body կոյսկոյս (անարատ): noun.nom.acc.sg. Eng: virgin, celibate շեղեսցի,շեղել: verb.sbjv.3per.sg.med. Eng: grow եւեւ: conj. Eng: and զմարմնոյսնմարմին: noun.gen.dat.abl.sg.poss1. Eng: body առաւելագոյնսառաւելագոյն: adj.acc.loc.pl./nom.acc.sg.poss1. Eng: most սիրէ՝սիրել: verb.pres.3per.sg. Eng: love զանասնոցնանասուն: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: animal առընկալցիառընկալել: verb.sbjv.3per.pl.med. Eng: welcome, gladly receive զվարսվարս: noun.acc.sg. Eng: hair յինքն,ինքն: pron.acc.sg. Eng: he, she, self եւեւ: conj. Eng: and ընդընդ: prep. Eng: with, during, for նոսիննոյն: pron.acc.loc.pl. Eng: same եղիցիլինել: verb.sbjv.3per.sg.med. Eng: be թուակից,թուակից: adj.nom.acc.sg. Eng: count with եւեւ: conj. Eng: and հողեղէնհողեղէն: adj.nom.acc.sg. Eng: earthen հոչեսցէհոչել: verb.sbjv.3per.sg. Eng: call ըստըստ: prep. Eng: according to Պաւղոսիprop. ձայնին,ձայն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: sound եւեւ: conj. Eng: and լուիցէ՝լսել: verb.sbjv.3per.sg. Eng: hear թէթէ: conj. Eng: that Հողհող: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: earth էիրլինել: verb.past.2per.sg. Eng: be եւեւ: conj. Eng: and հողհող: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: earth դարձցիս,դառնալ: verb.sbjv.2per.sg.med. Eng: turn եւեւ: conj. Eng: and Հաւասարեացհաւասարել: verb.aor.3per.sg./imp.sg.med. Eng: equalize անասնոցանասուն: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: animal անմտիցանմիտ: adj.gen.dat.abl.pl. Eng: foolish եւեւ: conj. Eng: and նմանեացնմանել: verb.aor.3per.sg./imp.sg.med. Eng: resemble նոցա։նա: pron.gen.dat.abl.pl. Eng: s/he, they Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and եթէեթէ: conj. Eng: that, if իի: prep. Eng: in, at, to, from բանականնբանական: adj.nom.acc.sg.def. Eng: rational տարցի՝տանել: verb.sbjv.3per.sg.med. Eng: take, carry արհամարհեալարհամարհել: verb.pfv.nom.acc.loc.sg. Eng: disdain զմարմնականսնմարմնական: adj.acc.loc.pl.def. Eng: corporeal, body զամենայնամենայն: pron.acc.sg. Eng: all հեշտութիւնս,հեշտութիւն: noun.acc.loc.pl./nom.sg.poss1. Eng: ease զաստուածայինսնաստուածային: adj.acc.loc.pl.def. Eng: divine եւեւ: conj. Eng: and զսիրելիսնսիրել: verb.pot.acc.pl.def. Eng: love Աստուծոյաստուած: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: God ընտրեսցէընտրել: verb.sbjv.3per.sg. Eng: choose կեանս,կեանք: noun.acc.loc.pl. Eng: life եւեւ: conj. Eng: and զնախկինսննախկին: noun.acc.pl.def. Eng: former մարդոյն,մարդ: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: man եղիցիլինել: verb.sbjv.3per.sg.med. Eng: be որպէսորպէս: adv. Eng: as երկնաւորն.երկնաւոր: adj.nom.acc.sg..def. Eng: heavenly ըստըստ: prep. Eng: according to ասացելոյնասել: verb.pfv.gen.dat.abl.sg.def. Eng: say թէթէ: conj. Eng: that Որպէսորպէս: adv. Eng: as հողեղէնն՝հողեղէն: adj.nom.acc.sg.def. Eng: earthen նոյնպէսնոյնպէս: adv. Eng: the same way եւեւ: conj. Eng: and հողեղէնքս,հողեղէն: adj.nom.pl.poss1. Eng: earthen եւեւ: conj. Eng: and որպէսորպէս: adv. Eng: as երկնաւորն՝երկնաւոր: adj.nom.acc.sg..def. Eng: heavenly նոյնպէսնոյնպէս: adv. Eng: the same way եւեւ: conj. Eng: and երկնաւորքն։երկնաւոր: adj.nom.pl.def. Eng: heavenly
Quod in medio irrationabilis rationabilisque naturae homo postius, siquidem corpori inflectetur magisque corporea concupierit dilexeritque vitam irrationabilium, his quidem connumerabitur terrenuseque vocabitur iuxta Paulum et audiet: “Terra es et in terram reverteris” et “Comparatus est iumentis irrationabilibus et similis factus est illis”. Quod si per rationabilitatem erigetur omnes floccipendens delectations corporeas, ad divinam et deo dilectam vitam perveniet hominique principaliter dispositam et erit quasi caelestis secundum quod doctum est: “Qualis terrenus, tales et terrei, et quails caelestis, tales et caelestes”.
In being so constituted, man finds himself on the border that separates rational from irrational. If he leans towards the things of the body, and finds his satisfaction in carnal pleasures, he thereby makes his choice to live like the irrational animals. So he should be accounted one of them, and be called, in Paul's words, "a man of earth," to whom is said, "Dust thou art, and unto dust thou shalt return," and "He shall be compared unto the beasts that have no understanding, and is likened unto them." If, on the other hand, man advances in the direction of reason, despises all carnal pleasures, and pursues the divinely favored life that is specifically man's, he will then deserve to be called a "heavenly man," in accordance with the Apostle's words, "Such as is the earthy, such also are they that are earthy, and such as is the heavenly, such also are they that are heavenly."
Եւեւ: conj. Eng: and էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be բանականինբանական: adj.gen.dat.loc.sg.def. Eng: rational բնութեանբնութիւն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: nature գլուխ՝գլուխ: noun.nom.acc.loc.sg. Eng: head փախչելփախչել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: flee իի: prep. Eng: in, at, to, from չարեացչարիք: noun.gen.dat.abl.pl. Eng: evil եւեւ: conj. Eng: and փոխիլ,փոխել: verb.inf.nom.acc.loc.med. Eng: change եւեւ: conj. Eng: and զհետզհետ: prep. Eng: after երթալերթալ: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: go բարեաց։բարի: adj.gen.dat.abl.pl. Eng: good Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and բարեացնբարի: adj.gen.dat.abl.pl.def. Eng: good էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be ինչ՝ինչ (ի): pron.nom.acc.sg. Eng: what որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which ըստըստ: prep. Eng: according to կցորդութեանկցորդութիւն: noun.ins.sg. Eng: accompany հոգւոյնհոգի: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: soul եւեւ: conj. Eng: and մարմնոյն,մարմին: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: body (ունողացունել: verb.prpt.gen.dat.abl.pl. Eng: have եւեւ: conj. Eng: and այսոցիկայս (սա): pron.dat.gen.pl. Eng: this իի: prep. Eng: in, at, to, from Հոգինհոգի: noun.nom.acc.loc.sg.def. Eng: soul կոյսկոյս (անարատ): noun.nom.acc.sg. Eng: virgin, celibate զվերաբերութիւնն,վերաբերութիւն: noun.acc.sg.def. Eng: relationship իբրիբր: prep. Eng: as if զիզի: conj. Eng: that անձին՝անձն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: person, soul, self վարեալվարել: verb.pfv.nom.acc.loc.sg. Eng: conduct, till մարմնովն),մարմին: noun.ins.sg.def. Eng: body որպիսիորպիսի: adj.nom.acc.sg. Eng: such ինչինչ (ի): pron.nom.acc.sg. Eng: what առաքինութիւնք.առաքինութիւն: noun.nom.pl. Eng: virtue եւեւ: conj. Eng: and իի: prep. Eng: in, at, to, from ինչ՝ինչ (ի): pron.nom.acc.sg. Eng: what որոր: pron.nom.sg. Eng: who, which հոգւոյնհոգի: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: soul իւրիւր: pron.gen.sg./pron.adj.nom.acc.sg. Eng: his/her ըստըստ: prep. Eng: according to ինքեանինքն: pron.gen.dat.loc.sg. Eng: he, she, self միայնոյ,միայն: adj.gen.dat.abl.sg. Eng: only ոչոչ: part. Eng: not եղելոյլինել: verb.pfv.gen.dat.abl.sg. Eng: be կարօտկարօտ: noun.nom.acc.sg. Eng: longing մարմնոյն,մարմին: noun.gen.dat.abl.sg.def. Eng: body որպէսորպէս: adv. Eng: as բարեպաշտութիւնբարեպաշտութիւն: noun.nom.acc.sg. Eng: piety եւեւ: conj. Eng: and կամկամ: conj. Eng: or էիցսէ: noun.gen.dat.abl.pl.poss1. Eng: be տեսութիւն։տեսութիւն: noun.nom.acc.sg. Eng: vision Արդարդ: adv. Eng: now որքոր: pron.nom.pl. Eng: who, which զմարդոյնմարդ: noun.acc.sg.def. Eng: man զվարսն՝վարս: noun.acc.sg.def. Eng: hair որպէսորպէս: adv. Eng: as զմարդոյնմարդ: noun.acc.sg.def. Eng: man զկեանսկեանք: noun.acc.pl. Eng: life յօժարին,յօժարել: verb.pres.3per.pl.med. Eng: willing եւեւ: conj. Eng: and ոչոչ: part. Eng: not որպէսորպէս: adv. Eng: as այլայլ: pron.nom.acc.loc.sg. Eng: other/but կենդանւոյկենդանի: adj.gen.dat.abl.sg. Eng: living միայն,միայն: adj.nom.acc.sg. Eng: only առաքինութեամբքառաքինութիւն: noun.ins.pl. Eng: virtue գնանգնալ: verb.pres.3per.pl. Eng: go եւեւ: conj. Eng: and բարեպաշտութեամբ։բարեպաշտութիւն: noun.ins.sg. Eng: piety
Rationalis vero naturae capitale est haec fugere et averti a malis. Sed quia bonorum haec quidem sunt communia animae et corporis ad animam quidem magis pertinentia, dum corpore anima utitur, ut virtutes, haec vero sunt solius animae secundum ipsam solam corpore non indigentem, ut beatitudo et existentium contemplation. Quicumque igitur hominis vita mut hominis vivere elegerint et non ut tantum animalis, ad virtutem perveniunt et ad beatitudinem.
The chief characteristic of the nature that is ruled by reason is to avoid and avert evils, and to search out and choose the good. One sort of good applies alike to soul and body, such as virtues, which have their reference indeed to the soul, but to the soul in so far as it makes use of body. Another sort of good concerns the soul only, in its own proper functions, without involving the body, such as godliness or philosophic contemplation. Wherefore, those who choose to live as men indeed, and not just to live that life which is at animal level, pursue virtue and godliness.
Իսկիսկ: conj./noun.nom.acc.sg./adv./adj. Eng: but, and եթէեթէ: conj. Eng: that, if զինչինչ (ի): pron.acc.sg. Eng: what ենլինել: verb.pres.3per.pl. Eng: be առաքինութեանցնառաքինութիւն: noun.gen.dat.abl.pl.def. Eng: virtue եւեւ: conj. Eng: and զինչինչ (ի): pron.acc.sg. Eng: what բարեպաշտութեանն,բարեպաշտութիւն: noun.gen.dat.loc.sg.def. Eng: piety յորսով/որս: pron.acc.loc.pl./noun.acc.loc.sg. Eng: who/prey զկնիզկնի: prep. Eng: after սորին՝սոյն: pron.gen.sg. Eng: same որոշեսցի,որոշել: verb.sbjv.3per.sg.med. Eng: decide յորժամյորժամ: conj. Eng: when յաղագսյաղագս: prep. Eng: about անձինանձն: noun.gen.dat.loc.sg. Eng: person, soul, self եւեւ: conj. Eng: and մարմնոյմարմին: noun.gen.dat.abl.sg. Eng: body բացատրեսցուքբացատրել: verb.sbjv.1per.pl. Eng: explain բան։բան: noun.nom.acc.sg. Eng: word Քանզիքանզի: conj. Eng: for չեւչեւ: conj. Eng: until եւսեւս: adv. Eng: again ծանուցելոյծանուցանել: verb.inf.gen.dat.abl./pfv.gen.dat.abl.sg. Eng: announce մեզ՝մեք: pron.acc.pl. Eng: we թէթէ: conj. Eng: that զինչինչ (ի): pron.acc.sg. Eng: what երբեքերբէք: adv. Eng: never իցէլինել: verb.cond.3per.sg. Eng: be անձնանձն: noun.nom.acc.sg. Eng: person, soul, self ըստըստ: prep. Eng: according to էութեանն,էութիւն: noun.gen.dat.loc.sg.def. Eng: existence ոչոչ: part. Eng: not էլինել: verb.pres.3per.sg. Eng: be պատշաճ՝պատշաճ: adj.nom.acc.sg. Eng: appropriate յաղագսյաղագս: prep. Eng: about ներգործութեանններգործութիւն: noun.gen.dat.loc.sg.def. Eng: effect նորանա: pron.gen.sg. Eng: s/he, they այժմայժմ: adv. Eng: now բուռնբուռն: noun.nom.acc.sg. Eng: handful, fist հարկանել։հարկանել: verb.inf.nom.acc.loc. Eng: strike
Sed quae ad virtutes quaeve ad beatitudinem pertineant, in sequentibus determinabitur, cum de anima et corpore reddiderimus rationem. Ignoto namque quid sit nostra anima, inconveniens est de virtutibus eius desserere.
What the difference is, between the pursuit of godliness and the pursuit of virtues, shall be discussed. But we must first give an account of the relationship between the soul and the body. For, until we have discovered what, in its essence, the soul is, we are not in a position to go on and treat of its activities.