Movses Khorenatsi's History of the Armenians: Chapter 18

Movses Khorenatsi's History of the Armenians
(Translated by Robert Bedrosian)

Book I

Genealogy of Greater Armenia

 

Chapter XVIII 

Concerning the certainty that Shamiram first waged war in India and later died in Armenia

I am aware [of the account] of Cephalion [and will mention it] so that we do not provide [an excuse] for many [folk] to laugh at us. For among many other topics, [Cephalion] mentions first the birth of Shamiram, then Shamiram's war with Zoroaster, which he says she won, followed by warfare with the Indians. More reliable to us than this seems the account by Mar Abas Catina [made] through examination of the Chaldean writings. For [the latter] wrote in a consistent style and reveals the causes of the war. Furthermore, the fables of our own land confirm the learned Assyrian [author's account], when they speak of the death of Shamiram here, her flight on foot, her thirst and desire for water, and the quenching of her thirst; and, when the armed men [pursuing her] drew near, the [throwing of] the amulet into the sea, and the saying derived from that: "The pearls of Shamiram [thrown] into the sea." But if you delight in fables: [know that] Shamiram [was turned into] stone before Niobe. But enough of this. Now we must describe what happened subsequently.

 

—

 

ԳԻՐՔ ԱՌԱՋԻՆ

 

Ծննդաբանութիւն Հայոց Մեծաց 

 

Գլուխ ԺԸ

 

Յաղագս թէ հաւաստի նախ լեալ պատերազմն Շամիրամայ ի հնդիկս, եւ զկնի մահ նորա որ ի Հայս 

 

Ունիմ ի մտի եւ զԿեփաղիոնին, վասն ոչ տալ զմեզ բազմաց ծաղրել, զի ասէ ի բազմաց այլոց նախ յաղագս ծննդեանն Շամիրամայ, եւ ապա զպատերազմն Շամիրամայ ընդ Զրադաշտի եւ զյաղթելն ասէ Շամիրամայ, եւ ապա ուրեմն զպատերազմն հնդկաց: Այլ հաւաստի մեզ թուեցաւ որ ի Մար Աբայն Կատինայն է քննութիւն քաղդէական մատենից քան զայսոսիկ. քանզի ոճով իմն ասէ եւ զպատճառս պատերազմին յայտնէ: Իսկ առ այսոքիւք եւ առասպելք աշխարհիս մերոյ զբազմահմուտ Ասորին արդարացուցանեն` աստ ուրեմն զմահն ասել Շամիրամայ, եւ զհետեւակ փախուստն, զպասքումնն եւ ի զիղձս ջրոյն եւ զարբումնն, այլ եւ ի մաւտ հասանել սուսերաւորաց` եւ զյուռութսն ի ծով, եւ բան ի նմանէ. «Ուլունք Շամիրամայ ի ծով:» Այլ թէ ախորժես առասպել` եւ Շամիրամ քար առաջին քան զՆիոբէ: Արդ այս շատ է. բայց մեք որ ինչ զկնի այսորիկ:

—

 

Additional resources:

Abeghian, M. (1901). Շամիրամի առասպելը. Ararat, 34.

 

—

Index