Movses Khorenatsi's History of the Armenians: Chapter 17

 Movses Khorenatsi's History of the Armenians
(Translated by Robert Bedrosian)

Book I

Genealogy of Greater Armenia

 

Chapter XVII

 

About Shamiram: why she killed her sons, and how she fled to Armenia [escaping] from the mage Zoroaster. And how she died at the hands of her son, Ninuas

Now since [Shamiram] was continually going to spend the summers in the northern regions, [travelling] to the summer residence that she had built in Armenia, she left as her governor and overseer for Assyria and Nineveh the mage Zoroaster. [Zoroaster] was a mage and also patriarch of the Medes. And Shamiram, having made this arrangement over a long period of time, entrusted him with the whole government of her realm.

Since she was often reproached by her sons for her extremely lewd and prostitute-like behavior, she killed all of them. Only the youngest, Ninuas, was spared. With no concern for her own sons, [Shamiram] bestowed all her power and treasures on her friends and lovers. Her husband Ninus had not, as is said, died and been buried by her in the palace at Nineveh. Rather, [Ninus] had abandoned his kingdom and fled to Crete, since he had become aware of her diseased and malevolent lifestyle. But when her sons attained maturity and understanding, they reminded her of all this—thinking that they would reduce her demonic passion, and that she would hand over the power and treasures to her sons. This [reproach] made her even more furious, and she killed all of them. Only Ninuas remained, as we said above.

Then, due to some errors [committed] by Zoroaster toward the queen, strife arose between them. Shamiram waged war against him, because the Mede planned to tyrannize over everyone. When the war intensified, Shamiram fled from Zoroaster, going to Armenia. Ninuas, finding the time appropriate for his revenge, killed his mother and then he himself ruled over Assyria and Nineveh. So we have now explained the cause and circumstances of Shamiram's death.

 

—

 

ԳԻՐՔ ԱՌԱՋԻՆ

 

Ծննդաբանութիւն Հայոց Մեծաց 

 

Գլուխ ԺԷ

 

Յաղագս Շամիրամայ, թէ է՛ր աղագաւ կոտորեաց զորդիս իւր. եւ թէ ո՛րպէս փախստական լինի ի Զրադաշտէ մոգէ ի Հայս, եւ մեռանի ի Նինուասայ որդւոյ իւրմէ  

 

 

Սա հանապազ յամառնայինսն ի խաղալն իւրում ի կողմանս հիւսիսոյ ի քաղաքն ամարաստանի զոր շինեաց ի Հայս` կողմնապետ եւ վերակացու Ասորեստանի եւ Նինուէի թողու զԶրադաշտ մոգ եւ նահապետ Մարաց: Եւ զայս այսպէս բազում ժամանակս կարգեալ Շամիրամայ` ամենեւին հաւատայ նմա յարդարել զիւր իշխանութիւնն:  

         

        Եւ բազում անգամ յանդիմանեալ յորդւոց իւրոց վասն սաստիկ եւ վաւաշ պոռնկական բարուց իւրոց` կոտորէ զամենեսեան, եւ ապրի կրտսերագոյնն միայն, որ է Նինուաս: Բարեկամաց եւ հոմանեաց իւրոց պարգեւելով զամենայն իշխանութիւն եւ զգանձս` ոչ ինչ վասն որդւոց իւրոց փոյթ յանձին ունէր: Քանզի եւ այրն նորա Նինոս ոչ, որպէս ասի, մեռեալ թաղեցաւ ի նմանէ ի Նինուէ յարքունիսն, այլ իմացեալ զախտասէր բարս նորա եւ զչարասէր, թողեալ զթագաւորութիւնն՝ փախստական անկանէր ի Կրետէ: Իսկ ի հասակ եւ ի միտս հասեալ որդւոց նորա` յիշեցուցանեն նմա զայս ամենայն, կարծելով ցածուցանել զնա ի դիւական պակշոտութենէն, եւ աւանդել զիշխանութիւնն եւ զգանձս` որդւոց իւրոց: Ընդ որ առաւել զայրագնեալ` սատակէ զամենեսեան. եւ մնայ միայն, որպէս վերագոյնն ասացաք, Նինուաս:  

 

        Իսկ ի լինել սխալանաց ինչ Զրադաշտի առ տիկինն, եւ հակառակութեան ի ներքս անկանել, պատերազմ ի վերայ նորա յարուցանէ Շամիրամ. քանզի բռնանալ ի վերայ ամենայնի խորհէր մարն: Եւ ի սաստկանալ պատերազմին` փախստական լինի Շամիրամ յերեսաց Զրադաշտի ի Հայս: Աստ ժամանակ վրէժխնդրութեան պատեհ գտեալ Նինուասայ` սպանանէ զմայրն եւ ինքն թագաւորէ ի վերայ Ասորեստանի եւ Նինուէի: Ահա ասացաք եւ յաղագս մահուանն Շամիրամայ, թէ ուստի՛ եւ ո՛րպէս:

—

 

Additional resources:

Abeghian, M. (1901). Շամիրամի առասպելը. Ararat, 34.

 

—

Index