Demonstration of the Apostolic Preaching: Chapter 43

Սուրբ Իրենեոսի

Ցոյցք Առաքելական Քարոզութեան

ԽԳ.

Իսկ Աստուծոյ ամենայնի հաւատալ պարտ եւ արժան է. քանզի ճշմարիտ է յամենայնի Աստուած, եւ զի եղեւ որդի Աստուծոյ, եւ սա է ոչ միայն յառաջ քան զերեւիլ յաշխարհի այլ եւ յառաջ քան զաշխարհ եղանել։ Որ առաջինն մարգարէացաւ Մովսէս, ասէ եբրայեցերէն. «Բարեսիթ բարա ելովիմ բասան բենուամ uամենթարէս». եւ այս թարգմանեալ ի Հայ լեզու «որդի ի սկզբանն. հաստատեաց Աստուած ապա զերկին եւ զերկիր»։ Վկայէ այսմ եւ Երեմիայ մարգարէ, ասելով «այսպէս յառաջ քան զարուսեակ ծնա զքեզ, եւ յառաջ քան զարեգակն անուն քո». եւ է այս քան զաշխարհիս շինութիւնն յառաջ. քանզի միանգամայն ընդ աշխարհիս եւ աստեղք եղեն. եւ դարձեալ ինքն ասէ, երանելի է որ էրն յառաջ քան զեղանելն մարդ նմա։ Քանզի Աստուծոյ եղեւ սկիզբն յառաջ քան զաշխարհիս շինութիւն Որդին, իսկ մեզ այժմ՝ յորժամ երեւեցան. իսկ յառաջ քան զայս մեզ ոչ էր, որք ոչս գիտէաք զնա, վասն որոյ եւ աշակերտն նորա Յովհան պատմելով մեզ՝ ո՛ր է Որդին Աստուծոյ, որ էրն առ Հաւր յառաջ քան զաշխարհս եղանել, եւ զի ձեռն նորա եղեալքս ամենայն եղեն, ասէ այսպէս. «Ի սկզբանէն էր Բանն եւ Բանն էր առ Աստուած եւ Աստուած էր Բանն, սա էր ի սկզբանէն առ Աստուած. ամենայն ինչ ի ձեռն նորա եղեւ, եւ առանց նորա եղեւ եւ ոչինչ»։ Հաւաստագոյնս ցուցեալ, զի որ ի սկզբանէ Բանն էր ընդ Հաւր, ի ձեռն նորա ամենայնք եղեն՝ սայ է Որդին նորա։

XLIII.

It is necessary to believe God with respect to all things, for in everything God is true, and because the Son of God came into existence, not only before He appeared to the world, but before even the existence of the world. It is as Moses first prophesied, in Hebrew, “Baresit bara elovim benuam samentares”, which translates in Armenian to “The Son in the beginning; then God established the heaven and the earth.” This is also witnessed by the prophet Jeremiah, who says “Thus before the morning star I begot you, and your name precedes the sun,” and this was before the creation of the world, for with the world the stars also came into existence. And again he says, “Blessed is He who was before He came to be man.” For to God the Son came to be in the beginning, before the existence of the world, but for us, now, when they appeared. Before this He did not exist to us who did not know Him; therefore, his disciple John says, in telling us of the Son of God, who was with the Father before the existence of the world, by whom all things came to be: “In the beginning was the Word and the Word was with God and the Word was God. He was in the beginning with God. Through Him all things were made and without Him nothing was made” (John 1:1-3). This certainly shows that the Word was with God in the beginning, that all things were through Him, and that this is the Son.