Demonstration of the Apostolic Preaching: Chapter 8

Սուրբ Իրենեոսի

Ցոյցք Առաքելական Քարոզութեան

Ը.

Եւ կոչի ի Հոգւոյն Հայրն բարձրելի եւ ամենակալ եւ Տէր զաւրութեանց, զի մեք ուսցուք զԱստուած, զի սոն ինքն է, սա է երկնի եւ երկրի եւ ամենայն աշխարհիս արարիչ, եւ հաստիչ հրեշտակաց եւ մարդկան եւ բոլորեցուն Տէր, ի ձեռն որոյ ամենայն ինչն է, եւ յորմէ սնանին ամենայն ինչ. ողորմած, գթած եւ քաջագորով, բարի, արդար, ամենեցուն Աստուած, եւ Հրէից եւ Հեթանոսաց եւ հաւատացելոցն, այլ հաւատացելոցն իբր Հայր. քանզի ի վախճան ժամանակաց եբաց զկտակարան որդեգրութեանն, իսկ Հրէիցն իբրեւ Տէր եւ աւրենադիր, քանզի ի միջին ժամանակս մոռացեալ մարդկան կացեալ եւ ապստամբեալ յԱստուծոյ՝ ի ծառայութիւն ած զնոսա ի ձեռն աւրինացն, զի ուսացին, եթէ Տէր ունին ստեղծիչ եւ արարիչ, եւ որ շունչ կենաց շնորհէ եւ սմա պաշտաւն տանել պարտիմք ի տուէ եւ ի գիշերի։ Իսկ հեթանոսաց իբր հաստիչ եւ արարիչ եւ ամենակալ. բայց միանգամայն ամենեցուն սնուցիչ եւ կերակրիչ եւ թագաւոր եւ դատաւոր, քանզի ոչ ոք ճողոպրեալ փրծիցէ ի դատաստանէն նորա ոչ Հրեա եւ ոչ Հեթանոս, եւ ոչ մեղուցեալ հաւատացեալ ոք, եւ ոչ հրեշտակ, իսկ որք այժմդ անհաւանին նորա բարութեանն, ծանիցեն ի դատաստանի զզաւրութիւնն նորա. ըստ որում՝ երանելին առաքեալ ասէ. «Ոչ գիտացեալ եթէ բարութիւնն Աստուծոյ յապաշխարութիւն ածէ զքեզ, այլ ըստ խստութեան քում եւ անապաշաւ սրտիդ գանձես անձին բարկութիւն յաւուր բարկութեան եւ յայտնութեան արդարադատութեանն Աստուծոյ, որ ի բաց Հատուացէ իւրաքանչիւր ըստ գործս իւր»։ Սա է, որ ասին յաւրէնսն Աստուած Աբրահամու եւ Աստուած Սահակա եւ Աստուած Յակովբու՝ Աստուած կենդանեաց. եւ սակայն նորին Աստուծոյ բարձրութիւնն եւ մեծութիւնն անպատմելի է։

VIII.

By the Spirit is the Father is called the Most High and the Almighty and the Lord of Hosts, that we may learn [that] God, Himself, is the Creator of heaven and earth and all the world; the maker of angels and men and Lord of all, by whom all things exist, and from whom all things are nourished; merciful, compassionate, great in gracious, good, just, God of all (cf. Psalms 145:8)—of Jews, Gentiles and believers. But as Father to believers—for in the last times he opened the testament of adoption—and as Lord and Lawgiver to the Jews—for in the intermediate times, when man stood up and rebelled against God in forgetfulness, He brought them into subjection through the Law, that they learn that they have as Lord the Creator and Maker, who bestows the breath of life, and whom we ought to worship day and night—and as Maker and Creator and Almighty to the Gentiles. But he is at once the nourisher, king and judge of all, for no one shall break free of His judgment, neither Jew nor Gentile, neither believers in sin nor angels; and those who now bring his goodness into disrepute shall come to know the power of his judgment, as the blessed Apostle says: “Don’t you know that the goodness of God leads you to repentance? But, because of your hardness and impenitent heart, you treasure up wrath to yourself for the day of wrath, when God’s righteous judgment will be revealed, and He will repay each one according to his deeds.” (Romans 2:4-6) This is He, whom they called in the Laws, “the God of Abraham, the God of Isaac and the God of Jacob (Exodus 3:6), and the God of the living. Yet the magnificence and greatness of this God are ineffable.